Attenzione: i dati modificati non sono ancora stati salvati. Per confermare inserimenti o cancellazioni di voci è necessario confermare con il tasto SALVA/INSERISCI in fondo alla pagina
IRIS
A measurement of inclusive, prompt, and non-prompt J/ψ production in p-Pb collisions at a nucleon-nucleon centre-of-mass energy √sNN = 5.02 TeV is presented. The inclusive J/ψ mesons are reconstructed in the dielectron decay channel at midrapidity down to a transverse momentum pT = 0. The inclusive J/ψ nuclear modification factor RpPb is calculated by comparing the new results in p-Pb collisions to a recently measured
proton-proton reference at the same centre-of-mass energy.
Non-prompt J/ψ mesons, which originate from the decay of beauty hadrons, are separated from promptly produced J/ψ
on a statistical basis for pT larger than 1.0 GeV/c. These results are based on the data sample collected by the ALICE detector during the 2016 LHC p-Pb run, corresponding to an integrated luminosity Lint = 292 ± 11 μb−1, which is six times larger than the previous
publications. The total uncertainty on the pT-integrated inclusive J/ψ and non-prompt J/ψ cross section are reduced by a factor 1.7 and 2.2, respectively. The measured cross sections and RpPb are compared with theoretical models that include various combinations
of cold nuclear matter effects. From the non-prompt J/ψ production cross section, the bb production cross section at midrapidity, dσbb/dy, and the total cross section extrapolated over full phase space, σbb, are derived.
Inclusive, prompt and non-prompt J/ψ production at midrapidity in p-Pb collisions at √sNN = 5.02 TeV
Acharya S.;Adamova D.;Adler A.;Adolfsson J.;Aglieri Rinella G.;Agnello M.;Agrawal N.;Ahammed Z.;Ahmad S.;Ahn S. U.;Ahuja I.;Akbar Z.;Akindinov A.;Al-Turany M.;Alam S. N.;Aleksandrov D.;Alessandro B.;Alfanda H. M.;Alfaro Molina R.;Ali B.;Ali Y.;Alici A.;Alizadehvandchali N.;Alkin A.;Alme J.;Alt T.;Altenkamper L.;Altsybeev I.;Anaam M. N.;Andrei C.;Andreou D.;Andronic A.;Angeletti M.;Anguelov V.;Antinori F.;Antonioli P.;Anuj C.;Apadula N.;Aphecetche L.;Appelshauser H.;Arcelli S.;Arnaldi R.;Arsene I. C.;Arslandok M.;Augustinus A.;Averbeck R.;Aziz S.;Azmi M. D.;Badala A.;Baek Y. W.;Bai X.;Bailhache R.;Bailung Y.;Bala R.;Balbino A.;Baldisseri A.;Balis B.;Ball M.;Banerjee D.;Barbera R.;Barioglio L.;Barlou M.;Barnafoldi G. G.;Barnby L. S.;Barret V.;Bartels C.;Barth K.;Bartsch E.;Baruffaldi F.;Bastid N.;Basu S.;Batigne G.;Batyunya B.;Bauri D.;Bazo Alba J. L.;Bearden I. G.;Beattie C.;Belikov I.;Bell Hechavarria A. D. C.;Bellini F.;Bellwied R.;Belokurova S.;Belyaev V.;Bencedi G.;Beole S.;Bercuci A.;Berdnikov Y.;Berdnikova A.;Berenyi D.;Bergmann L.;Besoiu M. G.;Betev L.;Bhaduri P. P.;Bhasin A.;Bhat I. R.;Bhat M. A.;Bhattacharjee B.;Bhattacharya P.;Bianchi L.;Bianchi N.;Bielcik J.;Bielcikova J.;Biernat J.;Bilandzic A.;Biro G.;Biswas S.;Blair J. T.;Blau D.;Blidaru M. B.;Blume C.;Boca G.;Bock F.;Bogdanov A.;Boi S.;Bok J.;Boldizsar L.;Bolozdynya A.;Bombara M.;Bond P. M.;Bonomi G.;Borel H.;Borissov A.;Bossi H.;Botta E.;Bratrud L.;Braun-Munzinger P.;Bregant M.;Broz M.;Bruno G. E.;Buckland M. D.;Budnikov D.;Buesching H.;Bufalino S.;Bugnon O.;Buhler P.;Buthelezi Z.;Butt J. B.;Bysiak S. A.;Caffarri D.;Cai M.;Caines H.;Caliva A.;Calvo Villar E.;Camacho J. M. M.;Camacho R. S.;Camerini P.;Canedo F. D. M.;Carnesecchi F.;Caron R.;Castillo Castellanos J.;Casula E. A. R.;Catalano F.;Ceballos Sanchez C.;Chakraborty P.;Chandra S.;Chapeland S.;Chartier M.;Chattopadhyay S.;Chattopadhyay S.;Chauvin A.;Chavez T. G.;Cheshkov C.;Cheynis B.;Chibante Barroso V.;Chinellato D. D.;Cho S.;Chochula P.;Christakoglou P.;Christensen C. H.;Christiansen P.;Chujo T.;Cicalo C.;Cifarelli L.;Cindolo F.;Ciupek M. R.;Clai G.;Cleymans J.;Colamaria F.;Colburn J. S.;Colella D.;Collu A.;Colocci M.;Concas M.;Conesa Balbastre G.;Conesa del Valle Z.;Contin G.;Contreras J. G.;Coquet M. L.;Cormier T. M.;Cortese P.;Cosentino M. R.;Costa F.;Costanza S.;Crochet P.;Cuautle E.;Cui P.;Cunqueiro L.;Dainese A.;Damas F. P. A.;Danisch M. C.;Danu A.;Das I.;Das P.;Das P.;Das S.;Dash S.;De S.;De Caro A.;de Cataldo G.;De Cilladi L.;de Cuveland J.;De Falco A.;De Gruttola D.;De Marco N.;De Martin C.;De Pasquale S.;Deb S.;Degenhardt H. F.;Deja K. R.;Dello Stritto L.;Delsanto S.;Deng W.;Dhankher P.;Di Bari D.;Di Mauro A.;Diaz R. A.;Dietel T.;Ding Y.;Divia R.;Dixit D. U.;Djuvsland O.;Dmitrieva U.;Do J.;Dobrin A.;Donigus B.;Dordic O.;Dubey A. K.;Dubla A.;Dudi S.;Dukhishyam M.;Dupieux P.;Dzalaiova N.;Eder T. M.;Ehlers R. J.;Eikeland V. N.;Elia D.;Erazmus B.;Ercolessi F.;Erhardt F.;Erokhin A.;Ersdal M. R.;Espagnon B.;Eulisse G.;Evans D.;Evdokimov S.;Fabbietti L.;Faggin M.;Faivre J.;Fan F.;Fantoni A.;Fasel M.;Fecchio P.;Feliciello A.;Feofilov G.;Fernandez Tellez A.;Ferrero A.;Ferretti A.;Feuillard V. J. G.;Figiel J.;Filchagin S.;Finogeev D.;Fionda F. M.;Fiorenza G.;Flor F.;Flores A. N.;Foertsch S.;Foka P.;Fokin S.;Fragiacomo E.;Frajna E.;Fuchs U.;Funicello N.;Furget C.;Furs A.;Gaardhoje J. J.;Gagliardi M.;Gago A. M.;Gal A.;Galvan C. D.;Ganoti P.;Garabatos C.;Garcia J. R. A.;Garcia-Solis E.;Garg K.;Gargiulo C.;Garibli A.;Garner K.;Gasik P.;Gauger E. F.;Gautam A.;Gay Ducati M. B.;Germain M.;Ghosh J.;Ghosh P.;Ghosh S. K.;Giacalone M.;Gianotti P.;Giubellino P.;Giubilato P.;Glaenzer A. M. C.;Glassel P.;Goh D. J. Q.;Gonzalez V.;Gonzalez-Trueba L. H.;Gorbunov S.;Gorgon M.;Gorlich L.;Gotovac S.;Grabski V.;Graczykowski L. K.;Greiner L.;Grelli A.;Grigoras C.;Grigoriev V.;Grigoryan A.;Grigoryan S.;Groettvik O. S.;Grosa F.;Grosse-Oetringhaus J. F.;Grosso R.;Guardiano G. G.;Guernane R.;Guilbaud M.;Gulbrandsen K.;Gunji T.;Gupta A.;Gupta R.;Guzman I. B.;Guzman S. P.;Gyulai L.;Habib M. K.;Hadjidakis C.;Halimoglu G.;Hamagaki H.;Hamar G.;Hamid M.;Hannigan R.;Haque M. R.;Harlenderova A.;Harris J. W.;Harton A.;Hasenbichler J. A.;Hassan H.;Hatzifotiadou D.;Hauer P.;Havener L. B.;Hayashi S.;Heckel S. T.;Hellbar E.;Helstrup H.;Herman T.;Hernandez E. G.;Herrera Corral G.;Herrmann F.;Hetland K. F.;Hillemanns H.;Hills C.;Hippolyte B.;Hofman B.;Hohlweger B.;Honermann J.;Hong G. H.;Horak D.;Hornung S.;Horzyk A.;Hosokawa R.;Hristov P.;Huang C.;Hughes C.;Huhn P.;Humanic T. J.;Hushnud H.;Husova L. A.;Hutson A.;Hutter D.;Iddon J. P.;Ilkaev R.;Ilyas H.;Inaba M.;Innocenti G. M.;Ippolitov M.;Isakov A.;Islam M. S.;Ivanov M.;Ivanov V.;Izucheev V.;Jablonski M.;Jacak B.;Jacazio N.;Jacobs P. M.;Jadlovska S.;Jadlovsky J.;Jaelani S.;Jahnke C.;Jakubowska M. J.;Janik M. A.;Janson T.;Jercic M.;Jevons O.;Jonas F.;Jones P. G.;Jowett J. M.;Jung J.;Jung M.;Junique A.;Jusko A.;Kaewjai J.;Kalinak P.;Kalweit A.;Kaplin V.;Kar S.;Karasu Uysal A.;Karatovic D.;Karavichev O.;Karavicheva T.;Karczmarczyk P.;Karpechev E.;Kazantsev A.;Kebschull U.;Keidel R.;Keijdener D. L. D.;Keil M.;Ketzer B.;Khabanova Z.;Khan A. M.;Khan S.;Khanzadeev A.;Kharlov Y.;Khatun A.;Khuntia A.;Kileng B.;Kim B.;Kim D.;Kim D. J.;Kim E. J.;Kim J.;Kim J. S.;Kim J.;Kim J.;Kim J.;Kim M.;Kim S.;Kim T.;Kirsch S.;Kisel I.;Kiselev S.;Kisiel A.;Kitowski J. P.;Klay J. L.;Klein J.;Klein S.;Klein-Bosing C.;Kleiner M.;Klemenz T.;Kluge A.;Knospe A. G.;Kobdaj C.;Kohler M. K.;Kollegger T.;Kondratyev A.;Kondratyeva N.;Kondratyuk E.;Konig J.;Konigstorfer S. A.;Konopka P. J.;Kornakov G.;Koryciak S. D.;Koska L.;Kotliarov A.;Kovalenko O.;Kovalenko V.;Kowalski M.;Kralik I.;Kravcakova A.;Kreis L.;Krivda M.;Krizek F.;Krizkova Gajdosova K.;Kroesen M.;Kruger M.;Kryshen E.;Krzewicki M.;Kucera V.;Kuhn C.;Kuijer P. G.;Kumaoka T.;Kumar D.;Kumar L.;Kumar N.;Kundu S.;Kurashvili P.;Kurepin A.;Kurepin A. B.;Kuryakin A.;Kushpil S.;Kvapil J.;Kweon M. J.;Kwon J. Y.;Kwon Y.;La Pointe S. L.;La Rocca P.;Lai Y. S.;Lakrathok A.;Lamanna M.;Langoy R.;Lapidus K.;Larionov P.;Laudi E.;Lautner L.;Lavicka R.;Lazareva T.;Lea R.;Lee J.;Lehrbach J.;Lemmon R. C.;Leon Monzon I.;Lesser E. D.;Lettrich M.;Levai P.;Li X.;Li X. L.;Lien J.;Lietava R.;Lim B.;Lim S. H.;Lindenstruth V.;Lindner A.;Lippmann C.;Liu A.;Liu J.;Lofnes I. M.;Loginov V.;Loizides C.;Loncar P.;Lopez J. A.;Lopez X.;Lopez Torres E.;Luhder J. R.;Lunardon M.;Luparello G.;Ma Y. G.;Maevskaya A.;Mager M.;Mahmoud T.;Maire A.;Malaev M.;Malik Q. W.;Malinina L.;Mal'Kevich D.;Mallick N.;Malzacher P.;Mandaglio G.;Manko V.;Manso F.;Manzari V.;Mao Y.;Mares J.;Margagliotti G. V.;Margotti A.;Marin A.;Markert C.;Marquard M.;Martin N. A.;Martinengo P.;Martinez J. L.;Martinez M. I.;Martinez Garcia G.;Masciocchi S.;Masera M.;Masoni A.;Massacrier L.;Mastroserio A.;Mathis A. M.;Matonoha O.;Matuoka P. F. T.;Matyja A.;Mayer C.;Mazuecos A. L.;Mazzaschi F.;Mazzilli M.;Mazzoni M. A.;Mdhluli J. E.;Mechler A. F.;Meddi F.;Melikyan Y.;Menchaca-Rocha A.;Meninno E.;Menon A. S.;Meres M.;Mhlanga S.;Miake Y.;Micheletti L.;Migliorin L. C.;Mihaylov D. L.;Mikhaylov K.;Mishra A. N.;Miskowiec D.;Modak A.;Mohanty A. P.;Mohanty B.;Mohisin Khan M.;Moravcova Z.;Mordasini C.;Moreira De Godoy D. A.;Moreno L. A. P.;Morozov I.;Morsch A.;Mrnjavac T.;Muccifora V.;Mudnic E.;Muhlheim D.;Muhuri S.;Mulligan J. D.;Mulliri A.;Munhoz M. G.;Munzer R. H.;Murakami H.;Murray S.;Musa L.;Musinsky J.;Myers C. J.;Myrcha J. W.;Naik B.;Nair R.;Nandi B. K.;Nania R.;Nappi E.;Naru M. U.;Nassirpour A. F.;Nath A.;Nattrass C.;Neagu A.;Nellen L.;Nesbo S. V.;Neskovic G.;Nesterov D.;Nielsen B. S.;Nikolaev S.;Nikulin S.;Nikulin V.;Noferini F.;Noh S.;Nomokonov P.;Norman J.;Novitzky N.;Nowakowski P.;Nyanin A.;Nystrand J.;Ogino M.;Ohlson A.;Okorokov V. A.;Oleniacz J.;Oliveira Da Silva A. C.;Oliver M. H.;Onnerstad A.;Oppedisano C.;Ortiz Velasquez A.;Osako T.;Oskarsson A.;Otwinowski J.;Oyama K.;Pachmayer Y.;Padhan S.;Pagano D.;Paic G.;Palasciano A.;Pan J.;Panebianco S.;Pareek P.;Park J.;Parkkila J. E.;Pathak S. P.;Patra R. N.;Paul B.;Pazzini J.;Pei H.;Peitzmann T.;Peng X.;Pereira L. G.;Pereira Da Costa H.;Peresunko D.;Perez G. M.;Perrin S.;Pestov Y.;Petracek V.;Petrovici M.;Pezzi R. P.;Piano S.;Pikna M.;Pillot P.;Pinazza O.;Pinsky L.;Pinto C.;Pisano S.;Ploskon M.;Planinic M.;Pliquett F.;Poghosyan M. G.;Polichtchouk B.;Politano S.;Poljak N.;Pop A.;Porteboeuf-Houssais S.;Porter J.;Pozdniakov V.;Prasad S. K.;Preghenella R.;Prino F.;Pruneau C. A.;Pshenichnov I.;Puccio M.;Qiu S.;Quaglia L.;Quishpe R. E.;Ragoni S.;Rakotozafindrabe A.;Ramello L.;Rami F.;Ramirez S. A. R.;Ramos A. G. T.;Rancien T. A.;Raniwala R.;Raniwala S.;Rasanen S. S.;Rath R.;Ravasenga I.;Read K. F.;Redelbach A. R.;Redlich K.;Rehman A.;Reichelt P.;Reidt F.;Reme-ness H. A.;Renfordt R.;Rescakova Z.;Reygers K.;Riabov A.;Riabov V.;Richert T.;Richter M.;Riegler W.;Riggi F.;Ristea C.;Rode S. P.;Rodriguez Cahuantzi M.;Roed K.;Rogalev R.;Rogochaya E.;Rogoschinski T. S.;Rohr D.;Rohrich D.;Rojas P. F.;Rokita P. S.;Ronchetti F.;Rosano A.;Rosas E. D.;Rossi A.;Rotondi A.;Roy A.;Roy P.;Roy S.;Rubini N.;Rueda O. V.;Rui R.;Rumyantsev B.;Russek P. G.;Rustamov A.;Ryabinkin E.;Ryabov Y.;Rybicki A.;Rytkonen H.;Rzesa W.;Saarimaki O. A. M.;Sadek R.;Sadovsky S.;Saetre J.;Safarik K.;Saha S. K.;Saha S.;Sahoo B.;Sahoo P.;Sahoo R.;Sahoo S.;Sahu D.;Sahu P. K.;Saini J.;Sakai S.;Sambyal S.;Samsonov V.;Sarkar D.;Sarkar N.;Sarma P.;Sarti V. M.;Sas M. H. P.;Schambach J.;Scheid H. S.;Schiaua C.;Schicker R.;Schmah A.;Schmidt C.;Schmidt H. R.;Schmidt M. O.;Schmidt M.;Schmidt N. V.;Schmier A. R.;Schotter R.;Schukraft J.;Schutz Y.;Schwarz K.;Schweda K.;Scioli G.;Scomparin E.;Seger J. E.;Sekiguchi Y.;Sekihata D.;Selyuzhenkov I.;Senyukov S.;Seo J. J.;Serebryakov D.;Serksnyte L.;Sevcenco A.;Shaba T. J.;Shabanov A.;Shabetai A.;Shahoyan R.;Shaikh W.;Shangaraev A.;Sharma A.;Sharma H.;Sharma M.;Sharma N.;Sharma S.;Sheibani O.;Shigaki K.;Shimomura M.;Shirinkin S.;Shou Q.;Sibiriak Y.;Siddhanta S.;Siemiarczuk T.;Silva T. F.;Silvermyr D.;Simonetti G.;Singh B.;Singh R.;Singh R.;Singh R.;Singh V. K.;Singhal V.;Sinha T.;Sitar B.;Sitta M.;Skaali T. B.;Skorodumovs G.;Slupecki M.;Smirnov N.;Snellings R. J. M.;Soncco C.;Song J.;Songmoolnak A.;Soramel F.;Sorensen S.;Sputowska I.;Stachel J.;Stan I.;Steffanic P. J.;Stiefelmaier S. F.;Stocco D.;Storehaug I.;Storetvedt M. M.;Stylianidis C. P.;Suaide A. A. P.;Sugitate T.;Suire C.;Suljic M.;Sultanov R.;Sumbera M.;Sumberia V.;Sumowidagdo S.;Swain S.;Szabo A.;Szarka I.;Tabassam U.;Taghavi S. F.;Taillepied G.;Takahashi J.;Tambave G. J.;Tang S.;Tang Z.;Tarhini M.;Tarzila M. G.;Tauro A.;Tejeda Munoz G.;Telesca A.;Terlizzi L.;Terrevoli C.;Tersimonov G.;Thakur S.;Thomas D.;Tieulent R.;Tikhonov A.;Timmins A. R.;Tkacik M.;Toia A.;Topilskaya N.;Toppi M.;Torales-Acosta F.;Tork T.;Torres R. C.;Torres S. R.;Trifiro A.;Tripathy S.;Tripathy T.;Trogolo S.;Trombetta G.;Trubnikov V.;Trzaska W. H.;Trzcinski T. P.;Trzeciak B. A.;Tumkin A.;Turrisi R.;Tveter T. S.;Ullaland K.;Uras A.;Urioni M.;Usai G. L.;Vala M.;Valle N.;Vallero S.;van der Kolk N.;van Doremalen L. V. R.;van Leeuwen M.;Vande Vyvre P.;Varga D.;Varga Z.;Varga-Kofarago M.;Vargas A.;Vasileiou M.;Vasiliev A.;Vazquez Doce O.;Vechernin V.;Vercellin E.;Vergara Limon S.;Vermunt L.;Vertesi R.;Verweij M.;Vickovic L.;Vilakazi Z.;Villalobos Baillie O.;Vino G.;Vinogradov A.;Virgili T.;Vislavicius V.;Vodopyanov A.;Volkel B.;Volkl M. A.;Voloshin K.;Voloshin S. A.;Volpe G.;von Haller B.;Vorobyev I.;Voscek D.;Vrlakova J.;Wagner B.;Wang C.;Wang D.;Weber M.;Weelden R. J. G. V.;Wegrzynek A.;Wenzel S. C.;Wessels J. P.;Wiechula J.;Wikne J.;Wilk G.;Wilkinson J.;Willems G. A.;Willsher E.;Windelband B.;Winn M.;Witt W. E.;Wright J. R.;Wu W.;Wu Y.;Xu R.;Yalcin S.;Yamaguchi Y.;Yamakawa K.;Yang S.;Yano S.;Yin Z.;Yokoyama H.;Yoo I. -K.;Yoon J. H.;Yuan S.;Yuncu A.;Zaccolo V.;Zaman A.;Zampolli C.;Zanoli H. J. C.;Zardoshti N.;Zarochentsev A.;Zavada P.;Zaviyalov N.;Zbroszczyk H.;Zhalov M.;Zhang S.;Zhang X.;Zhang Y.;Zherebchevskii V.;Zhi Y.;Zhou D.;Zhou Y.;Zhu J.;Zhu Y.;Zichichi A.;Zinovjev G.;Zurlo N.
2022-01-01
Abstract
A measurement of inclusive, prompt, and non-prompt J/ψ production in p-Pb collisions at a nucleon-nucleon centre-of-mass energy √sNN = 5.02 TeV is presented. The inclusive J/ψ mesons are reconstructed in the dielectron decay channel at midrapidity down to a transverse momentum pT = 0. The inclusive J/ψ nuclear modification factor RpPb is calculated by comparing the new results in p-Pb collisions to a recently measured
proton-proton reference at the same centre-of-mass energy.
Non-prompt J/ψ mesons, which originate from the decay of beauty hadrons, are separated from promptly produced J/ψ
on a statistical basis for pT larger than 1.0 GeV/c. These results are based on the data sample collected by the ALICE detector during the 2016 LHC p-Pb run, corresponding to an integrated luminosity Lint = 292 ± 11 μb−1, which is six times larger than the previous
publications. The total uncertainty on the pT-integrated inclusive J/ψ and non-prompt J/ψ cross section are reduced by a factor 1.7 and 2.2, respectively. The measured cross sections and RpPb are compared with theoretical models that include various combinations
of cold nuclear matter effects. From the non-prompt J/ψ production cross section, the bb production cross section at midrapidity, dσbb/dy, and the total cross section extrapolated over full phase space, σbb, are derived.
I documenti in IRIS sono protetti da copyright e tutti i diritti sono riservati, salvo diversa indicazione.
Utilizza questo identificativo per citare o creare un link a questo documento: https://hdl.handle.net/11579/145839
Citazioni
ND
6
6
social impact
Conferma cancellazione
Sei sicuro che questo prodotto debba essere cancellato?
simulazione ASN
Il report seguente simula gli indicatori relativi alla propria produzione scientifica in relazione alle soglie ASN 2023-2025 del proprio SC/SSD. Si ricorda che il superamento dei valori soglia (almeno 2 su 3) è requisito necessario ma non sufficiente al conseguimento dell'abilitazione. La simulazione si basa sui dati IRIS e sugli indicatori bibliometrici alla data indicata e non tiene conto di eventuali periodi di congedo obbligatorio, che in sede di domanda ASN danno diritto a incrementi percentuali dei valori. La simulazione può differire dall'esito di un’eventuale domanda ASN sia per errori di catalogazione e/o dati mancanti in IRIS, sia per la variabilità dei dati bibliometrici nel tempo. Si consideri che Anvur calcola i valori degli indicatori all'ultima data utile per la presentazione delle domande.
La presente simulazione è stata realizzata sulla base delle specifiche raccolte sul tavolo ER del Focus Group IRIS coordinato dall’Università di Modena e Reggio Emilia e delle regole riportate nel DM 589/2018 e allegata Tabella A. Cineca, l’Università di Modena e Reggio Emilia e il Focus Group IRIS non si assumono alcuna responsabilità in merito all’uso che il diretto interessato o terzi faranno della simulazione. Si specifica inoltre che la simulazione contiene calcoli effettuati con dati e algoritmi di pubblico dominio e deve quindi essere considerata come un mero ausilio al calcolo svolgibile manualmente o con strumenti equivalenti.
